“Нэг л өдөр ээж, аав, эхнэр хүүхэддээ үнсүүлж гарчихаад маргааш нь үүрд очихгүй байж ч мэдэх тийм л хүнд алба. Гэхдээ бид тангараг өргөсөн алба хаагчид. Албандаа сэтгэл зүрхнээсээ дурласан зориг, жавхаатай залуус л энд ажилладаг” хэмээх яриа нэгийг бодогдуулж, хоёрыг тунгаахад хүргэнэ. Энэхүү сэтгэл зүрхнээс эгшиглэсэн халуун дотно яриа Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах 37 дугаар ангид өрнөсөн юм. Учир нь өнгөрсөн баасан гарагт манай сонины сурвалжлах хэсэг Говьсүмбэр аймгийн 2016 оны онцлох байгууллагын нэгээр шалгарсан Онцгой байдлын газрын алба хаагчид болоод тус байгууллагын үйл ажиллагааг сурвалжлахаар хүлгийн жолоо залсан нь энэ. Аян замын турш яагаад Онцгой байдлын газар оны шилдэг байгууллагаар шалгарсан юм бол гэх түмэн асуултын хариуг тус аймгийн Онцгой байдлын газрын нэг л салааны захирагч тайлсан юм. Ёстой л хамгийн хүнд мөчид урьд өмнө харж ч байгаагүй хэн нэгний төлөө, эх орныхоо сайн сайхны төлөө халуун амиа зориулахад бэлэн шижигнэсэн залуус ажилладаг учраас тус байгууллагын ажил үйлс, өнгөжин дэвждэг биз ээ гэх бодол, эргэцүүлэл одоо ч толгойд эргэлдэж байна. Ингээд Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газраас бэлтгэсэн сурвалжлагаа хүргэе.
Нийт бие бүрэлдэхүүний 70 гаруй хувийг 35 хүртэлх насны залуучууд эзэлдэг гэв
Манай сонины сурвалжлах хэсэг өнгөрсөн бямба гарагийн өглөө Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газарт ирэв. Яагаад ч юм аймгийн Онцгой байдлын газар учраас дээхэн үеийн орос барилга биднийг угтах болов уу гэсэн бодол байсныг нуух юун. Харин зорьсон газартаа ирэхэд энэ бодол 360 градус эргэсэн. Биднийг шинэхэн, будаг нь гялалзсан гурван давхар орчин үеийн байгууллага угтсан. Гурван давхар байрны дээд талд Онцгой байдлын газар хэмээн тодоос тод бичсэн байх бөгөөд гадна талд нь нүдэнд дасал болсон улаан өнгийн гал унтраах машиныг дөрвөн алба хаагч гараашаас гаргаж харагдлаа.
Сониуч зандаа хөтлөгдөн хаашаа явах гэж байгааг асуувал “Мастер кросс авто ралли” тэмцээн рүү үүрэг гүйцэтгэхээр явж байгаа хэмээн тайлбарлав. Тэнд 15 албан хаагч гурван автомашинтайгаар аюулгүй байдлыг ханган ажиллах аж. Өнөөдөр амралтын өдөр хэдий ч 24 цагийн өндөржүүлсэн бэлэн байдалд байдаг онцгойгийн залуус амрах завгүй ажиллаж байгаа нь энэ гэнэ. Ингээд биднийг тус аймгийн Онцгой байдлын газрын дарга, онцгой байдлын хурандаа Ч.Амгалантуяа хүлээн авч, өөрийн биеэр байгууллагынхаа үйл ажиллагааг танилцууллаа.
Эдүгээ 30 гаруй мянган хүн амын эрүүл, аюулгүй амьдралын төлөө зүтгэж яваа уг байгууллага анх Монгол Улсын Засгийн газрын 2004 оны 51 дүгээр тогтоолоор Говьсүмбэр аймгийн Гамшгаас хамгаалах штаб нэртэйгээр байгуулагдсан түүхтэй гэнэ. Үүнээс хойш тухайн үеийн Засгийн газрын тогтоолын дагуу хэд хэдэн удаа өөрчлөн зохион байгуулалт хийсэн байна. Тухайлбал, 2005 онд Гамшгаас хамгаалах хуульд орсон өөрчлөлтийн улмаас Онцгой байдлын хэлтэс болж аврах гал унтраах анги, эрэн хайх бүлэг, улсын нөөцийн салбар гэсэн нэгжтэйгээр Говьсүмбэр аймагт аливаа гамшиг ослоос урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, хор уршигийг арилгах чиг үүрэгтэйгээр ажиллажээ.
Мөн 2015 онд Монгол Улсын Засгийн газрын 80 дугаар тогтоолоор Онцгой байдлын газар болон өргөтгөн зохион байгуулагдаж, одоогийн бүтэц бүрэлдэхүүнээрээ ажиллаж байгаа гэнэ. Онцгой байдлын газар дотроо урьдчилан сэргийлэх тасаг, захиргаа аж ахуй, санхүү, гал түймэр унтраах 37 дугаар анги, эрэн хайх бүлэг, улсын нөөцийн салбар гэсэн нэгжтэйгээр ажиллаж байна.
Харин бүтэц бүрэлдэхүүний талаар Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газрын дарга, онцгой байдлын хурандаа Ч.Амгалантуяа “Манай хамт олон бие бүрэлдэхүүний 96 хувийн нөхөн хангалттай. Нийт бие бүрэлдэхүүний 70 гаруй хувийг 35 хүртэлх насны залуучууд эзэлдэг. Үлдсэн хувьд нь 35-аас дээш насны албан хаагчид ажилладаг. Мөн бие бүрэлдэхүүний 60 гаруй хувь нь дээд, тусгай дунд боловсролтой. 40 хувь нь бүрэн дунд боловсролтой алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэдэг” хэмээсэн юм.
Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газрын хийсэн томоохон ажлын нэг нь ажилчдынхаа нийгмийн асуудлыг шийдсэн явдал гэнэ. Тус байгууллагын нийт ажилчдын 86.3 хувь нь орон сууцанд, 11 хувь нь өөрийн гэсэн хашаа байшин, гэрт амьдардаг байна. Харин шинээр томилогдож ирсэн цөөхөн алба хаагчид хөлсний байранд амьдарч байгаа аж. Энэ мэтчилэн албан хаагчдынхаа ажиллах урам зоригийг нэмэгдүүлэхийн тулд нийгмийн асуудалд нь ихээхэн анхаарч байгаа талаараа Ч.Амгалантуяа дарга онцолж байв.
Гурван жилийн хугацаанд нэг тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ
Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газарт томоохон бүтээн байгуулалтын ажил өрнөсөн нь орчин үеийн стандартад нийцсэн тус байгууллагын барилгаас л харагдана. Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд зөвхөн гал унтраах, аврах зориулалт бүхий техник, технологийн шинэчлэлд нэг тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ. Хамгийн сүүлийн жишээг дурьдвал, 2016 онд гэхэд 680 гаруй сая төгрөгийн төсөвт өртөг бүхий гал унтраах автомашин, сургалтын тоног төхөөрөмжийн хөрөнгө оруулалт хийсэн гэнэ. Ингээд манай сурвалжлах хэсэг Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газрын шинэхэн барилгатай танилцсан. Бидний эхний сонирхсон газар бол гал унтраах, авран хамгаалах тоног, төхөөрөмж, автомашин байрлуулдаг гарааш байлаа.
Манай сурвалжлах хэсэгт гал унтраах автомашины гараашийг Гал түймэр унтраах 37 дугаар ангийн салаан захирагч, ахмад Ш.Билэгдэмбэрэл танилцуулсан.
Тус ангийн гал унтраах чиглэлийн машин техникийн парк 100 хувь шинэчлэгдсэн гэнэ. Энэхүү шинэчлэлийн ажил 2014 оноос эхлэлтэй. Өмнө нь тус гал унтраах анги 1975-1980 онд ОХУ-д үйлдвэрлэсэн “Зил-130” маркийн машинтай байсан бөгөөд албан үүрэг гүйцэтгэхэд хүндрэл гардаг байжээ. Үргэлж л эвдрэл гэмтэл гарч, засвар шаарддаг байсан гэнэ.
Харин Засгийн газраас Онцгой байдлын байгууллагыг бэхжүүлэхийн тулд авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, орон нутгаас дэмжсэний үр дүнд 2014 онд орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 198 сая төгрөгийн өртөг бүхий ОХУ-д үйлдвэрлэсэн гал унтраах тусгай зориулалтын Камаз автомашин, 2015 онд БНХАУ-д үйлдвэрлэсэн 98 сая төгрөгийн өртөг бүхий галын ус тээвэрлэгч машин, 2016 онд Монгол Австрийн Засгийн газар хоорондын гэрээ хэлэлцээрийн хүрээнд гал унтраах, аврах зориулалттай орчин үеийн чанартай автомашинаар хангагдсан байна.
2016 онд нийлүүлэгдсэн гал унтраах машин нь хоёр тоннын усны багтаамжтайгаас гадна аврах ажиллагааны багаж хэрэгслээр тоноглогдсоноороо онцлогтой юм байна. Энэ тухай Гал түймэр унтраах 37 дугаар ангийн салаан захирагч, ахмад Ш.Билэгдэмбэрэл “Манай Гал түймэр унтраах 37 дугаар анги хоёдугаар зэрэглэлийн шинэ объектыг 2016 онд ашиглалтад хүлээж авсан.
Гал түймэр унтраах үндсэн чиглэлийн хоёр шинэ автомашин, ус тээвэрлэгч нэг автомашинаар хангагдсан. Аврах чиглэлийн хоёр автомашин, хөдөө хээр зуданд явах автомашинаар бүрэн хангагдсан” гэв. Тэрбээр, аймгийнхаа Онцгой байдлын газарт 19 дэх жилдээ ажиллаж байгаа бөгөөд гал сөнөөгчөөс эхлээд салааны захирагч хүртэл хүчин зүтгэж яваа нэгэн аж. Түүнтэй онцгой байдлын алба хаагчийн ажлын жаргал, зовлонгийн талаар хэсэг хором ярилцахад “Нэг л өдөр ээж, аав, эхнэр хүүхэддээ үнсүүлж гарчихаад маргааш нь үүрд очихгүй байж ч мэдэх тийм л хүнд алба.
Гэхдээ бид тангараг өргөсөн алба хаагчид. Албандаа сэтгэл зүрхнээсээ дурласан зориг, жавхаатай залуус л энд ажилладаг. Салаан захирагч их хариуцлага хүлээдэг. Ямар нэгэн осол, аваарын дуудлагад очих үед хүний амь нас, аж ахуйн нэгжийн эд хөрөнгийг хамгаалах ажлыг удирдан явуулахын зэрэгцээ цэргүүдийнхээ амийг давхар хариуцдаг. Би онцгой байдлын албыг хүнд алба гэж мэдэрдэг ч ажлаа хийх их дуртай. Учир нь бид хүмүүст үргэлж буян үйлддэг гэж боддог.
Яагаад гэвэл хүмүүс гамшиг осол, гал түймэр гарлаа гэхэд хамгийн түрүүнд Онцгой байдлын газарт дуудлага өгдөг. Тэр үед бид очиж авран хамгаалах ажиллагаа явуулдаг болохоор их буянтай ажил хийдэг гэж боддог. Гэхдээ манайх буяны байгууллага биш л дээ, цэргийн байгууллага. Тэр ч утгаараа бид 24 цагийн бэлэн байдалд ажилладаг” хэмээн хуучилсан. Түүний хэлдгээр өндөр, нам, хөгшин, залуу, тарган, туранхай гээд аливаа осол аваарт өртсөн хэн нэгнийг үзэл бодол, өнгө төрх, гадаад үзэмжээр нь ялгалгүй авардаг учраас тэд үнэхээр буянтан гэлтэй.
Ийм л ажлын эрч хүч амтагдсан шижигнэсэн залуусаар багаа бүрдүүлсэн тус газар шилдэг болохоос өөр аргагүй биз. Дашрамд сонирхуулахад, манай сурвалжлах хэсэг Монгол Улсад гал түймэртэй тэмцэх байгууллага үүссэний 95 жилийн ой, Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газар орчин үеийн стандартад нийцсэн барилгад орсны нэг жилийн ой тохиосон бэлгэшээлтэй өдөр нь очсон юм.
Төрж, өссөн нутагтаа мөрөөдлөө биелүүлж байна
Сүүлийн үед хөдөө, орон нутгийн залуус хот газар бараадан ажиллах нь их болсон. Тэгвэл тус аймгийн Онцгой байдлын газарт төрж, өссөн нутагтаа ажиллаж, амьдарч байгаа залуус олон байдаг ажээ. Түүний нэг нь Эрэн хайх, аврах бүлгийн аврагч, онцгой байдлын ахлах ахлагч Д.Жамбалсүрэн.
Тэрбээр бага байхаасаа л Онцгой байдлын албанд ажиллахыг хүсч мөрөөддөг байжээ. Харин заавал төрсөн нутагтаа ажиллах болсон талаараа ярихдаа “Би Онцгой байдлын газарт 11 дэх жилдээ ажиллаж байна. Арван жилийн сурагч байхдаа л цэргийн дарга, цэрэг хувцастай хүмүүсийг хараад сэтгэл их хөдөлдөг байлаа. Тиймээс энэ сайхан албанд хүчин зүтгэж яваадаа баяртай байдаг. Би Говьсүмбэр аймагт төрж, өссөн.
Өөрийнхөө төрж өссөн аймаг орон нутагтаа ажиллая, сурч боловсоръё гэсэн чин хүсэл зорилготой. Нэг үгээр хэлбэл, би төрж, өссөн нутагтаа мөрөөдлөө биелүүлж яваа жирийн л нэгэн цэргийн албан хаагч” хэмээн ярьсан юм. Энэ үеэр онцгой байдлын хурандаа Ч.Амгалантуяа түүнийг шилдэг ажилчдын нэг хэмээн онцлов. Онцгой байдлын ахлах ахлагч Д.Жамбалсүрэн 2012 онд Онцгой байдлын ерөнхий газрын шилдгийн шилдэг алба хаагчаар шалгарч байжээ. Тухайн үед 2000 гаруй албан хаагчаас ажил, үйлсээрээ тэргүүлсэн нь энэ аж.
Мөн хээрийн түймэр унтраах ажилд манлайлан оролцсоныг нь үнэлэн 2014 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар цэргийн хүндэт медалиар шагнажээ. Энэ мэтчилэн түүнд олон шагнал бий гэнэ. Түүнчлэн Д.Жамбалсүрэн авран хамгаалах ажлаа хийхийн зэрэгцээ Говьсүмбэр аймгийн гурван сум, аймгийн төв, Хэнтий аймгийн Дархан, Баянмөнх сумын хэмжээнд нийт 2300 гаруй хүмүүст Гамшгийн эрсдлийг бууруулах сургалт, сурталчилгаа хийж, ажиллажээ. Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын газрын шилдгүүд үүгээр дуусахгүй гэдгийг онцгой байдлын хурандаа Ч.Амгалантуяа онцолсон. Шилдгүүд олон гэдэг нь ч үнэн байлаа. Учир нь тус газрын алба хаагчид өөрсдийн хүчээр байгууллагынхаа гадна тохижилтын ажлыг хийж, гүйцэтгэжээ. Тухайлбал, ажилчдын амрах сүүдрэвч, усан оргилуур зэргийг хийсэн байв.
Цаашид алба хаагчид өөрсдийн хүчээр байгууллагынхаа гадна талд хашаа хийж, автомашины зогсоол барих гэнэ. Мөн тэд хүн ардынхаа эрүүл энх, сайн сайхны төлөө байнгын 24 цагийн бэлэн байдалд хариуцлагатайгаар ажиллахаа ч мартахгүй гэдгээ хэлсэн. Хүн ардынхаа төлөө сэтгэл зүрхээ зориулан байгаа алба хаагчдын ажил, амьдралтай танилцахад ийм байлаа. Ямартай ч тэднээс сэтгэл, хичээл зүтгэл, хөдөлмөрийн үр шим амтагдаж байсныг энд онцолъё.
Эх сурвалж: mminfo.mn